6 vragen over de voorgenomen maatregelen arbeidsmarkt

Al langer vindt het kabinet dat er te veel onzekerheid heerst op de arbeidsmarkt. Er moet meer stabiliteit komen voor medewerkers met een flexcontract en meer wendbaarheid voor zelfstandigen. Minister Karien van Gennip (Sociale Zaken) komt nu met een pakket aan maatregelen om werkenden meer zekerheid te geven over hun inkomen en hun rooster. In dit artikel beantwoorden we zes vragen over de voorgenomen maatregelen voor de arbeidsmarkt.

1. Wat betekent het verdwijnen van nulurencontracten?

Met de nieuwe maatregelen maakt het kabinet een einde aan oproepcontracten, zoals nuluren- en min/max-contracten. In plaats daarvan komt er een nieuw soort basiscontract, dat werknemers zekerheid geeft over het minimaal aantal uren dat zij werken. In het contract wordt het verplicht om een minimale arbeidsomvang af te spreken. Het contract loopt maximaal een kwartaal. Is de duur van het contract langer dan een maand? Dan geldt ook een verplichting tot gespreide loonbetaling. Dit geeft werknemers meer zekerheid over hun inkomen.

Ook komt er meer balans tussen gegarandeerde uren en de gevraagde beschikbaarheid. In het basiscontract kan een werkgever 30% meer beschikbaarheid eisen boven op de minimum-uren. Hiermee is het niet langer mogelijk om een relatief kleine contractsomvang aan te bieden en toch een grote beschikbaarheid te eisen. Dit geeft werknemers meer zekerheid over hun rooster.

2. Wat gebeurt er met Terbeschikkingstelling van arbeidskrachten?

Er is gewerkt aan manieren om de positie van uitzendkrachten op de arbeidsmarkt te verbeteren. Uitzendkrachten krijgen met de nieuwe maatregelen sneller zekerheid. Na 52 gewerkte werken krijgt een uitzendkracht recht op een contract met meer zekerheid (Fase A). Hier zijn geen afwijkingen per cao meer mogelijk. Ook wordt Fase B verkort naar 2 jaar en maximaal 6 contracten. Er is dus eerder recht op een vaste aanstelling.

Verder besluit het kabinet dat ook de overige arbeidsvoorwaarden minimaal gelijkwaardig moeten zijn. Het uitzendpensioen krijgt dus een marktconform niveau.

3. Hoe staat het met de plannen voor verplichte certificering?

Eerder schreven we al over de verplichte certificering voor uitzenders. Uiteraard is de aankomende verplichting ook meegenomen in het pakket maatregelen. Het certificeringsstelsel moet ervoor zorgen dat de regels beter te handhaven zijn. De Nederlandse Arbeidsinspectie zal toezien op de naleving van de certificeringsplicht. Zij kan boetes opleggen aan uitleners die zonder certificering werken en aan inleners die samenwerken met niet-gecertificeerde uitleners.

Een nieuwe, nog op te richten, certificerende instelling wordt verantwoordelijk voor het uitgeven van certificaten. De certificering wordt ingevoerd via een ingroeimodel, waarbij uitzendbureaus die vóór 1 augustus 2024 het certificaat aanvragen, geen nadeel kunnen ondervinden als de inspectie onverhoopt nog niet ingepland kan worden vanwege beperkte capaciteit. Het streven is nog steeds om de certificeringsplicht per 1 januari 2025 in te laten gaan. Het kabinet wil namelijk met grote urgentie een einde maken aan misstanden in de uitzendsector. De minister streeft ernaar om het wetsvoorstel dit voorjaar, in het tweede kwartaal, bij de Tweede Kamer in te dienen.

4. Wat gebeurt er met de ketenbepaling?

De mogelijkheid om van de ketenbepaling bij cao van het aantal en duur contracten af te wijken wordt afgeschaft. Deze maatregel moet een vast contract bij structureel werk stimuleren. Het kabinet wil flexwerkers zo meer zekerheid geven en voorkomen dat structureel werk permanent met tijdelijke contracten wordt gedaan.

Ook als de nieuwe werkgever gezien wordt als opvolger geldt de ketenbepaling. De keten loopt dan namelijk door. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een uitzendkracht bij een bedrijf werkt en daarna in dezelfde functie direct bij het bedrijf in dienst gaat.

5. Waarom gaat de wachttijd bij tijdelijke contracten naar vijf jaar?

Er komen maatregelen om draaideurconstructies bij tijdelijk werk te voorkomen. Op dit moment moet een werkgever van drie aaneengesloten tijdelijke contracten een vast dienstverband aanbieden. Pas na een onderbreking van een half jaar mag een nieuw tijdelijk contract aangeboden worden. Deze periode gaat van zes maanden naar vijf jaar. Dit maakt het niet langer mogelijk om werknemers permanent op tijdelijke basis te laten werken. Zo wil het kabinet het perspectief op een vast dienstverband voor werknemers vergroten. Het blijft wel mogelijk maximaal drie tijdelijke contracten in drie jaar bij dezelfde werkgever af te sluiten.

6. Hoe wordt schijnzelfstandigheid aangepakt?

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werkt aan het verduidelijken van de wet om te kunnen bepalen wanneer een werkgever een zelfstandige mag inhuren. Het is nog onduidelijk hoe de criteria voor werknemerschap en ondernemerschap zich tot elkaar verhouden. Wel staat er in het voorstel dat de Belastingdienst vaker gaat handhaven op schijnzelfstandigheid. Ook komt er een ‘civielrechtelijk rechtsvermoeden van een arbeidsovereenkomst’ onder een bepaald uurtarief, waarmee het voor kwetsbare zzp’ers eenvoudiger wordt om werknemersrechten op te eisen. Het exacte uurtarief is nog niet vastgesteld, maar ligt waarschijnlijk tussen de 30 en 35 euro.