Doorbetaling onregelmatigheidstoeslag tijdens vakantie

Onlangs oordeelde het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden dat onregelmatigheidstoeslag moet worden doorbetaald tijdens de vakantie. Dit volgt uit een Europese Richtlijn die aangeeft wat moet worden verstaan onder het ‘vakantieloonbegrip’. Waar gaat het precies over?

EU: Recht op vakantie

Artikel 7 Richtlijn 2003/88/EG (de Arbeidstijdenrichtlijn) bepaalt dat de werknemer jaarlijks recht heeft op ten minste vier weken vakantie met behoud van loon. Het doel van de doorbetaalde vakantie is ‘recuperatie’ ook wel ‘recuperatiefunctie’ genoemd. Dit houdt in dat tijdens de vakantie (lichaams)krachten worden hersteld: rust is belangrijk voor het welzijn en het functioneren van de werknemer. Dat deze vakantie doorbetaald moet worden heeft te maken met het feit dat de werknemer anders geen vakantie zou opnemen omdat de werknemer dan onvoldoende inkomsten heeft om in zijn dagelijkse behoefte en financiële verplichtingen te voorzien. Het Europese Hof (de hoogste rechter op EU niveau) heeft het recht op jaarlijkse vakantie met behoud van loon gekwalificeerd als “een bijzonder belangrijk beginsel van communautair sociaal recht”, waarvan niet afgeweken mag worden. Helaas wordt in de Arbeidstijdenrichtijn verder niet uitgelegd wat onder dat doorbetaalde loon moet worden verstaan. Jarenlang zijn we er vanuit gegaan dat dit alleen het basis(uur)loon is, bijvoorbeeld het minimumloon of een cao-loon. Het Europese Hof heeft dat begrip verder ingevuld. Vervolgens is het belangrijk dat alle lidstaten de uitspraken doen in lijn met wat het Europese Hof heeft bepaald, ook al zijn in eigen wet- en/of regelgeving andere afspraken gemaakt.

EU: Reikwijdte vakantieloonbegrip

Het Europese Hof heeft in verschillende uitspraken aangegeven waarmee het vakantieloon kan worden bepaald:

1. De werknemer moet ten eerste tijdens zijn vakantie het loon ontvangen dat vergelijkbaar is met het loon wat hij ontvangt wanneer hij werkt. De werknemer mag dus geen (uitgesteld) financieel nadeel ondervinden van het houden van vakantie.
2. Onder het gebruikelijke loon dient te vallen: het vaste brutosalaris, alle looncomponenten die intrinsiek samenhangen met de taken (zoals vergoedingen voor extra gewerkte uren of variabel inkomen) en vergoedingen die de werknemer ontvangt uit hoofde van zijn persoonlijke en professionele status.
3. Zuivere kostenvergoedingen vallen niet onder het vakantieloon.

Gerechtshof Arnhem

In dit specifieke geval ging het om een verpleegkundige met een dienstverband van 28 uur per week. De verpleegkundige werkt volgens een rooster in dag-, avond-, en weekenddiensten, alsmede op feestdagen. Daarom had zij recht op onregelmatigheidstoeslag. In de CAO was echter bepaald dat de ORT niet werd verstrekt in het geval van vakantie en/of verlofdagen.

Hiervan heeft het Hof geoordeeld dat dat niet juist is omdat op grond van artikel 7:639 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW) de werknemer gedurende zijn vakantie recht heeft op loon. Van dit artikel kan op grond van artikel 7:645 BW niet ten nadele van de werknemer worden afgeweken. Voor de invulling van het vakantieloonbegrip dient te worden aangeknoopt bij de jurisprudentie van het Hof van Justitie. De Nederlandse rechter is verplicht om de wetsartikelen uit het BW richtlijnconform uit te leggen. Daarbij kon de verpleegkundige in overzichten aantonen dat zij vrijwel altijd onregelmatige diensten draaide en iedere week recht had op onregelmatigheidstoeslag. In dat geval moet het ook worden doorbetaald tijdens vakantie.