Plannen voor een moderne arbeidsmarkt, wat kunnen we verwachten?

eder jaar tijdens Prinsjesdag wordt de Troonrede voorgelezen door Koning Willem-Alexander. Dit is een belangrijk moment, omdat de Troonrede een overzicht geeft van de werkplannen van het Parlement (Eerste en Tweede Kamer) voor het komende jaar. Deze werkplannen worden vervolgens in de Miljoenennota verder uitgewerkt, waarbij wordt aangegeven wat het uitvoeren van de plannen mag kosten en/of wat een uitgewerkt plan kan opleveren voor de Nederlandse economie.

Wat zijn de plannen voor de arbeidsmarkt voor 2018/2019?

Schijnconstructies tegengaan en een arbeidsmartk die meer in balans is

In de Troonrede hoorden we de volgende passage voorbij komen:

De gunstige economie biedt ruimte om de sociaaleconomische structuur van ons land sterker en moderner te maken. Het wetsvoorstel Arbeidsmarkt in balans heeft als doel dat het voor werkgevers minder risicovol wordt mensen een vast contract aan te bieden. De regering wil daarnaast schijnzelfstandigheid tegengaan. Zzp’ers die bewust kiezen voor het ondernemerschap wordt niets in de weg gelegd.

Dit is in een notendop het plan voor het komende jaar. Maar wat wordt hiermee bedoeld?

De Miljoennota en Rijksbegroting

In de Miljoenennota en Rijksbegroting wordt (per Ministerie) aangegeven waar de accenten zullen liggen. Op het gebied van ‘de arbeidsmarkt’ vallen daarbij de volgende punten op:

1. Er is een tekort aan arbeidskrachten, terwijl er een grote groep mensen is die niet werkt (om wat voor reden dan ook). Er is dus sprake van een mismatch op de arbeidsmarkt, die aangepakt moet worden omdat het niet goed is voor de economische groei op de lange termijn. Deze mismatch is opgenomen in het ‘Actieplan Krapte’. Daarin worden verschillende oplossingen aangedragen, zoals het stimuleren van mensen om meer uren te werken, betere (bij)scholing en opleiding en het zorgen voor betere mobiliteit. Verbeteringen in de kinderopvang stimuleert ook dat ouders kunnen (blijven) werken en/of meer uren kunnen werken.
2. Nederland heeft veel meer zelfstandigen zonder personeel en werknemers met een flexibel arbeidscontract dan andere Europese landen. 80% van de Nederlandse ondernemingen heeft geen personeel in dienst. Dat is in andere Europese landen ook veel lager. Flexibiliteit is noodzakelijk voor het aanpassingsvermogen van bedrijven en de economie, maar te veel flexibiliteit kan op lange termijn ook negatieve gevolgen hebben voor het verdienvermogen van de Nederlandse economie en bedrijven.
3. Het wetsvoorstel Arbeidsmarkt in Balans is bedoeld om de rechtspositie van oproepkrachten en payrollwerknemers te verbeteren. In het wetsvoorstel zijn de volgende zaken opgenomen:
   1. Het aanpassen van de ketenbepaling, om daarmee flexibele contracten beter te laten aansluiten bij de aard van de werkzaamheden.
   2. Het aantrekkelijker maken van vaste contracten, onder andere door toevoeging van een cumulatiegrond aan de redelijke gronden voor ontslag, een verruimde proeftijd, meer balans in de opbouw van de transitievergoeding en een naar contracttype gedifferentieerde WW-premie.
4. Voor ZZP-ers zijn de plannen divers, zoals:
   1. Voor de ‘bovenkant’ van de arbeidsmarkt (de ZZP-ers die een hoog tarief ontvangen) moet een vrijstelling komen zodat zij niet de dupe worden van ingewikkelde wetgeving. Financiële voordelen, de zelfstandigen aftrekposten, worden geleidelijk afgebouwd. Met deze maatregelen wordt duidelijker dat ZZP-ers zelf hebben gekozen voor het ondernemerschap. Met de huidige maatregelen is het mogelijk een hoger netto inkomen te verdienen als ZZP-er, dan wanneer diezelfde persoon in dienst is. Daarmee is de ZZP-constructie een concurrent geworden van de (flexibele) werknemer met een arbeidsovereenkomst.
   2. Voor de ‘onderkant’ van de arbeidsmarkt wordt onderzocht in welke situaties het gebruik van de arbeidsovereenkomst verplicht moet worden gesteld, om schijnconstructies tegen te gaan. Dit is verder uitgewerkt in de ‘ kamerbrief Uitwerking maatregelen werken als zelfstandige’. Ook zijn er plannen om te onderzoeken in hoeverre er collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en wellicht ook pensioen kunnen komen voor ZZP-ers!