Waarom Deliveroo in het gelijk gesteld werd, maar dit geen garantie is voor anderen

Een maaltijdbezorger spande in januari van dit jaar een zaak aan tegen Deliveroo. Hij was van mening dat er sprake was van een arbeidsovereenkomst, in plaats van een ZZP-constructie.

In de media verschenen veel berichten: ‘Verplicht door als zzp’er? Deze 19-jarige fietskoerier sleept Deliveroo voor de rechter’, kopte de Volkskrant. En ‘Deliveroo-bezorger mag straks onverzekerd van fiets donderen’, stond er op daskapital.nl.

De rechtbank heeft recent Deliveroo in het gelijk gesteld en bepaald dat er geen sprake is van een dienstverband. Waarom de rechter tot die conclusie kwam en wat je er van kunt leren, dat leggen we uit in dit artikel.

Waarom zou er een arbeidsovereenkomst bestaan?

De maaltijdbezorger stelde dat de huidige rechtsbetrekking tussen hem en Deliveroo gezien moet worden als een arbeidsovereenkomst omdat hij arbeid verricht tegen betaling van loon, waarbij sprake is van een gezagsverhouding.

Daarnaast beroept hij zich op het bestaan van een rechtsvermoeden (van het bestaan van een arbeidsovereenkomst), omdat hij in de maanden april tot en met juni meer dan 20 uur per maand arbeid heeft verricht.

Wat vond de rechtbank?

Op 23 juli heeft de rechter zich gebogen over deze zaak. Hierin heeft de rechter geoordeeld dat in dit geval de overeenkomst die een bezorger sloot met Deliveroo niet geldt als een arbeidsovereenkomst.

De rechter heeft dit beslist na een uitgebreide afweging van alle omstandigheden van deze casus.

Wat zijn de feiten?

Deliveroo is in juni 2015 begonnen met het aanbieden van een digitaal platform waarop restaurants digitaal gekoppeld worden aan klanten. Met ingang van september 2015 heeft Deliveroo mensen in dienst genomen voor bepaalde tijd, om maaltijden te bezorgen.

De maaltijdbezorger is op 4 juni 2016 bij Deliveroo in dienst getreden als maaltijdbezorger, op basis van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Deze overeenkomst eindigde op 3 februari 2018. De arbeidsovereenkomst zou hierna niet worden verlengd.

Als werknemer diende de maaltijdbezorger zich op ingeroosterde tijden beschikbaar te stellen om maaltijden te bezorgen van verschillende restaurants, op zijn eigen fiets, naar door Deliveroo opgegeven adressen. Als werknemer was hij verplicht gehoor te geven aan een oproep om een maaltijd te bezorgen. Drie keer geen gehoor geven aan een oproep zou een ontslag op staande voet tot gevolg hebben. Het salaris voor deze werkzaamheden bedroeg €6,04 per uur. Gemiddeld werkte de maaltijdbezorger 27 uur per maand. Voor de werkzaamheden ontving de maaltijdbezorger kleding van Deliveroo en een thermo tas.

Free-delivery constructie

Deliveroo heeft op 1 november 2017 alle medewerkers een e-mail gestuurd nadat zij een ‘free delivery’-proef hadden afgerond. De medewerkers werd de optie geboden over te stappen op een ‘free-delivery constructie’, die onder meer inhield dat:

• er een overeenkomst van opdracht werd gesloten waarbij de ‘rider’ niet verplicht is om de arbeid persoonlijk te verrichten: de rider mag de opdracht doorgeven aan een willekeurige derde
• het mogelijk is om diensten te weigeren
• er geen verplichting is om een minimum hoeveelheid werk te verrichten of om beschikbaar te blijven op vastgestelde roostertijden
• de rider via een app kan aangeven wanneer hij beschikbaar is en voor welk gebied hij maaltijden wil bezorgen
• per bezorging een vergoeding is van €5,- (standaard), €6,- tijdens drukke tijden en €3,75 voor iedere volgende bestelling van hetzelfde restaurant. (Wanneer een rider hard fietst is het mogelijk om op deze manier €35,- per uur te verdienen)
• de rider zich houdt aan algemene veiligheidsregels, bijvoorbeeld dat verkeersregels worden nageleefd en dat een helm wordt gedragen, als dat van toepassing is.

Het was voor het personeel die al een arbeidsovereenkomst hadden met Deliveroo niet verplicht om over te stappen op deze constructie. Bestaande arbeidsovereenkomsten konden gewoon doorlopen. Het was alleen wel mogelijk om in deze constructie meer te verdienen en om flexibeler te zijn.

De werkzaamheden van deze maaltijdbezorger

De maaltijdbezorger had een arbeidsovereenkomst met Deliveroo die tot 3 februari 2018 zou doorlopen. Het was voor hem niet nodig om over te stappen op de ‘free-delivery constructie’. Op 2 november 2017 heeft hij echter een e-mail naar Deliveroo gestuurd met daarin de vraag: “Ik zou graag mijn contract willen omzetten naar een zzp-contract. Wat moet hiervoor gebeuren?”

De maaltijdbezorger heeft zich vervolgens ingeschreven bij de Kamer van Koophandel als eenmanszaak en heeft een btw-nummer aangevraagd. Als doelomschrijving heeft hij ‘het bezorgen van eten voor Deliveroo’. Sinds het aangaan van de overeenkomt volgens de ‘free-delivery constructie’ met Deliveroo heeft hij sinds 19 november 2017 verschillende keren ingelogd op de app en maaltijden bezorgd. Ook heeft hij in de app verschillende maaltijdenbezorgingen geweigerd. In december heeft hij 11 van de 18 aangeboden bestellingen geweigerd, in januari 17 van de 37. In de maanden november tot en met maart heeft de maaltijdbezorger gemiddeld 7,52 uur per maand gewerkt. In de periode april tot en met juni gemiddeld meer dan 20 uur per maand.

De maaltijdbezorger maakte tijdens zijn werkzaamheden gebruik van de kleding en thermo tas van Deliveroo, die hij tijdens zijn arbeidsovereenkomst in gebruik had en bij aangaan van de overeenkomst van opdracht mocht houden. Het was geen verplichting van Deliveroo om de kleding en de thermo tas te gebruiken.

De beoordeling en uitspraak door de rechter

De rechter beoordeelt dit soort zaken altijd op een vast aantal punten:

• Wat heeft partijen voor ogen gestaan bij het aangaan van de rechtsverhouding?
• Op welke wijze hebben partijen uitvoering gegeven aan de overeenkomst?

En daarbij houdt de rechter ook rekening met de maatschappelijke positie van partijen.

Bij het eerste punt oordeelde de rechter dat partijen duidelijk hebben afgesproken dat de maaltijdbezorger alleen betaald zou krijgen per voltooide bestelling en dat hij niet verplicht is de aangeboden werkzaamheden uit te voeren. Ook is hij niet verplicht de werkzaamheden persoonlijk uit te voeren maar mag hij de werkzaamheden door een derde laten uitvoeren. Verder is overeengekomen dat hij de werkzaamheden geheel naar eigen inzicht en zonder toezicht van Deliveroo verricht. Daarbij heeft de maaltijdbezorger zelf aan Deliveroo gevraagd om zijn arbeidsovereenkomst om te zetten naar een overeenkomst van opdracht. Er is niet komen vast te staan dat Deliveroo misbruik van omstandigheden heeft gemaakt.

Bij het tweede punt heeft de rechter de volgende punten besproken:

1. Inroosteren en toekenning bezorging: Deliveroo werkt met een app. Een bezorger bepaalt zelf of en wanneer hij inlogt en welke opdrachten hij aanneemt. Het algoritme van de app bepaalt welke bezorger een volgende opdracht krijgt. Wel is het zo dat wanneer een bezorger beter presteert, het mogelijk is om ‘priority access’ te krijgen. Het is dan mogelijk om een tijdvak in een zone te reserveren, waardoor er meer kans is om op gewilde tijden bestellingen aangeboden te krijgen. Dit systeem van ‘priority acces’ zou kunnen duiden op (een vorm van) gezag door Deliveroo, maar omdat het systeem nog onvoldoende wordt gebruikt kan dit op dit moment niet worden vastgesteld.
2. Kleding: het is niet verplicht om met kleding van Deliveroo te rijden. Er zijn ook bezorgers die in kleding van concurrenten opdrachten van Deliveroo uitvoeren.
3. Veiligheid: Deliveroo mag veiligheidsregels stellen. Dit duidt niet op een gezagsverhouding. Het gaat in dit geval om algemene aanwijzingen, die geen betrekking hebben op een specifieke zaak of specifiek moment.
4. Vervanging en persoonlijke arbeidsrelatie: de maaltijdbezorger had aangevoerd dat het recht op vervanging een ‘dode letter’ was in de arbeidsovereenkomst en dat hij geen gebruik heeft gemaakt van het recht om werkzaamheden te verrichten voor concurrenten. De rechter vindt dat wanneer de maaltijdbezorger er in praktijk geen gebruik van maakt, het niet wil zeggen dat hij dat niet had kunnen
5. Administratie en tarieven: in de administratie van Deliveroo wordt bijgehouden via de app: hoeveel uur is er gewerkt en hoeveel maaltijden zijn er bezorgd? Deliveroo stuurt namens de maaltijdbezorger de aan Deliveroo gerichte factuur. De rechter vindt het in dit geval niet raar, omdat de werkzaamheden worden verricht via de app waarin de digitale gegevens over de bezorging worden bijgehouden. Verder heeft de maaltijdbezorger de afgelopen maanden per uur aanzienlijk meer verdiend, dan toen hij in loondienst was.

Op basis van alle punten is de conclusie van de rechter, dat de rechtsverhouding tussen Deliveroo en de maaltijdbezorger niet onredelijk is en dat in dit geval geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. De rechter geeft tegelijkertijd toe dat het huidige arbeidsrecht niet voorziet in de arbeidsverhoudingen die voortkomen uit de (relatief) nieuwe platformeconomie, ofwel het werken via een dergelijke app. Overigens, de maaltijdbezorger overweegt in hoger beroep te gaan.

Vakbond FNV heeft overigens ook een zaak aangespannen tegen Deliveroo. FNV vindt onder andere dat Deliveroo sociale premies en loonheffingen ontduikt. Een zaak die nog loopt en gevolgd wordt door een tweede zaak vanuit het FNV, vanwege het inzetten van minderjarige maaltijdbezorgers.